Ο ιερός ναός αγίου Αθανασίου “μετρά” περισσότερα από 150 «χρόνια ζωής». Αποτελεί ίσως το πρώτο μέλημα των κατοίκων του χωριού Ζουμπάτες (Τρίλοφος) στην ανάπτυξή του κατά τον 19 ο αιώνα. «… το χωριό Ζουμπάτες (Τρίλοφος) έως το 1862 επεκτάθηκε, με 102 χριστιανικά και 2 μουσουλμανικά σπίτια. Είχε, αργότερα, 150 οικογένειες χριστιανών γεωργών, με εκκλησία , χάνι, μεταφορικά ζώα. ….» .
Πηγή Αλέξανδρος Δάγκας : «Για μια κοινωνική ιστορία της υπαίθρου. Η περιφέρεια Θεσσαλονίκης στον 20ό αιώνα. Η περίοδος έως το 1945» Η πλούσια αγιογράφηση του ναού πιστοποιεί την οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
«…Όπως είναι γνωστό στο μακεδονικό χώρο κατά τον 19ο αιώνα δεν υπάρχει κάποιο κυρίαρχο κέντρο εκκλησιαστικής ζωγραφικής αλλά πολλές μικρότερες εστίες τοπικών εργαστηριών ή συντεχνιών με χαρακτηριστικό γνώρισμα την πολυφωνία της καλλιτεχνικής έκφρασης….»
Πηγή. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΡΑΙΚΟΣ: « ΚΟΥΛΑΚΙΩΤΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ»
Σημαντική την περίοδο αυτή είναι η δράση των Κουλακιωτών αγιογράφων. Οι υπογραφές του Αθανασίου Μαργαρίτη και του Σταυράκη Μαργαρίτη από την Κολακιά δείχνουν την παλαιότερη οικογένεια (συντεχνία) Κουλακιωτών αγιογράφων, αυτή του Μαργαρίτη Λάμπου. «….. Πρόκειται λοιπόν για το μοναδικό εργαστήριο που γεννήθηκε και οργανώθηκε σε πεδινή περιοχή, το πιο μακρόχρονο σε δράση, με τις περισσότερες εστίες παραγωγής, με παιδευμένους ζωγράφους και με δυναμική εξέλιξη που αντέχει στον ανταγωνισμό. Πρόκειται για τέχνη που παρουσιάζει αξιόλογα στοιχεία αντικατοπτρίζοντας τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές συνθήκες».